Bác sĩ John Pemberton đã tình cờ phát hiện ra nước giải khát Coca Cola
lừng danh khi chiết xuất nước từ quản Coca để điều trị chứng đau đầu,
mệt mỏi.
Đã 125 năm kể từ ngày 8/5/1886 khi chai nước đầu
tiên ra đời bán trên thị trường tới nay,
Coca Cola hiện có mặt ở hơn 200 quốc gia trên thế giới với lượng tiêu thụ
hơn 1 tỷ chai mỗi ngày.
John Pemberton sinh ra ở Atlanta (bang Georgia)
trong một gia đình nghèo khó. Lúc thiếu thời ông phải đi rửa bát ở cửa hàng ăn
để kiếm sống. Sau đó do ham học, nên từng bước ông đã thi đậu vào trường y và
trở thành bác sĩ. Là một lương y, ông hết lòng vì bệnh nhân, tìm mọi cách và
các bài thuốc làm giảm sự đau đớn của người bệnh. Một hôm tình cờ khi chiết suất
nước từ quả Coca, ông phát hiện ra một chất nước hỗn hợp khi uống vào làm bệnh
nhân đỡ mệt mỏi và giảm được chứng đau đầu. Đó chính là nước uống Coca Cola
ngày nay.
Sau đó ông pha chế và đem ra bán trên thị trường vào
ngày 8/5/1886. Năm đầu tiên, mỗi ngày ông chỉ bán được khoảng 9 chai vì chẳng
ai biết loại nước uống này là gì. Bởi vậy, năm đầu tiên ông chỉ thu về được có
50 USD trong khi phải chi phí hết 70 USD. Vậy là, Pemberton bị lỗ vốn 20 USD, một số tiền không nhỏ vào thời kỳ đó.
Năm 1887, Asa Candle - một dược sĩ, nhưng cũng là thương
nhân ở Atlanta cùng quê với Pemberton có tầm nhìn xa, trông rộng và nhìn thấy tương
lai rộng mở của “loại thuốc này” - đã
mua lại công thức pha chế của Pemberton với giá 2.300 USD. Ông đã tiến hành pha
chế lại để hợp khẩu vị khách hàng, đồng thời tiến hành quảng cáo và tuyên truyền.
Đến cuối những năm 1890, Coca Cola đã trở thành nước giải khát thịnh hành khắp
nước Mỹ. Lượng tiêu thụ từ 1890 tới năm 1905 đã tăng tới 4.000 %.
Ngày nay, Coca Cola đã trở thành một trong nền văn
hóa ẩm thực của Mỹ và được truyền bá rộng rãi đến 200 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới,
với lượng tiêu thụ hơn một tỉ chai mỗi ngày. Coca Cola là một trong 100 tập
đoàn mạnh nhất toàn cầu. Mặc dù có những đồ uống cũng nổi tiếng như Diet Coke, nhưng Coca Cola vẫn là nước giải
khát được ưa chuộng nhất, chiếm tới 17% trên thế giới và cạnh tranh áp đảo
Pepsi Cola. Năm 2010 doanh thu của Coca Cola tới 35 tỉ USD và có lợi nhuận tới
12 tỉ USD.
Năm 1971, để tôn vinh nước uống Coca Cola, nhóm nhạc
sĩ gồm McCann Erickson, Billy Davis và Roger Cook đã sáng tác bài ca “I’d like
to Buy The World a Coke” hiện lưu hành rất thịnh hành trên thế giới.
Trong cuốn “Vì Thượng đế, vì đất nước và Coca Cola”,
nhà sử học Pemderges viết: “Câu chuyện và lịch sử phát triển của Coca Cola mang
theo tất cả đặc trưng điển hình về thành công thần kỳ của phát triển doanh nghiệp
kiểu Mỹ. Phòng bào chế thuốc đơn sơ của Pemberton ở sau nhà đã phát minh ra loại
thuốc diệu kỳ. Coca Cola là loại ẩm thực điển hình tiêu biểu cho thời hoàng kim
của các bác sĩ vườn trong thế kỷ 19. Thời kỳ đó rất nhiều y bác sĩ đã ghi tên
đăng ký bằng sáng chế phát minh và Coca Cola cũng không ngoại lệ”. Ông Pamdeges
cho rằng tuy Pemberton ngẫu nhiên phát hiện ra loại ẩm thực này, nhưng xét phẩm
chất thì Pemberton vốn là một lương y, ông hết lòng vì bệnh nhân, vô tư không
hám lợi. Với tư chất này, ông đã có được Coca Cola cho nhân loại ngày nay”.
Sở dĩ Coca Cola trở nên thịnh hành toàn thế giới là
do những nguyên nhân sau:
Một là công thức pha chế được cải tiến so với ban
đầu, nên rất hợp khẩu vị của người tiêu dùng. Hiện nay công thức này vẫn được
giữ tuyệt mật, nếu bị lộ thì Coca Cola sẽ hết đất dụng võ.
Hai là văn hóa doanh nghiệp được khai thác triệt để.
Nếu cứ để bác sĩ John Pemberton kinh doanh thì chỉ lỗ vốn, nhưng khi công thức
này vào tay Dược sĩ Asa Candle, một
doanh nhân có tầm nhìn xa trông rộng thì nó đã trở thành một sản phẩm tầm cỡ thế
giới. Bởi vậy, chính doanh nhân là người đóng vai trò quan trọng để biến sản phẩm
tầm thường thành sản phẩm có uy tín toàn cầu.
Ba là tận dụng triệt để khoa học kỹ thuật, công
nghệ hiện đại để không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo “chữ tín”
trong kinh doanh đối với người tiêu dùng.
Bốn là đào tạo và bồi dưỡng lớp người kế thừa sự
nghiệp phải nghiêm ngặt, tuân thủ nguyên tắc và tôn chỉ mục đích ban đầu trong
kinh doanh và vận hành doanh nghiệp.
Nhờ bốn yếu tố này mà Coca Cola luôn có sức sống
mãnh liệt “trẻ mãi không già”.